سطح در گرافیک
نقطه هسته و نیروی متمرکز تصویری و اولین مولد شکل و فضا می باشد که هرگاه از یک جهت رشد و حرکت کند، خط ایجاد می شود و از تمام جهت ها رشد و در دو بعد حرکت کند، سطح را به وجود می آورد.
فضای بین دو خط موازی نیز سطح است و غیر از این مورد هر دو خط دیگر در هر جهتی که باشند و در هر فاصله ای از یکدیگر قرار گیرند فضایی دو بعدی یا سطح را القا می کنند.
دو نقطه که در فاصله ای مرتبط با یکدیگر قرار گیرند خط را تداعی می کنند وبه همین گونه اگر سه نقطه در فاصله ای مرتبط با هم قرار گیرند، فضایی را مشخص می کنند که به صورت سطحی نامرئی درک می شود و در نتیجه می توان گفت که وجود حداقل سه نقطه فرضی در فضا برای ایجاد سطح ضروری است که نمایشی از سطح مثلث است. علاوه بر این تعریف ها، پایان هر حجم را نیز سطح می نامند.
شکل از ویژگی های بصری و مشخصات سطح است که با خط پیرامونی آن متمایز می شود. سه شکل اصلی وجود دارد: مثلث متساوی الاضلاع، مربع و دایره. هر یک از این سه شکل ویژگی هایی دارد و به هر یک از آنها حالت ها و خصوصیاتی نسبت داده شده که یا به علت شکل ذاتی آنها بوده یا ناشی از تاثیری است که در دستگاه های فیزیولوژیکی – روانی انسان ها می گذارند.
مثلثی که قاعده اش پایین باشد، استحکام نسبی بیشتر و شکلی پایدار را تداعی می کند و، برعکس، هرگاه روی یکی از رئوس خود بیاستد، حالت ناپایدار و متزلزلی به خود می گیرد. مثلث فعالیت و جدال را تداعی می کند و نیزرنگ زرد را.
مربع نیز که از جهت یک ضلع بر زمین قرار گیرد بسیار مستحکم و ایستاست، اما در حالتی که از یکی از رئوس خود بر زمین قرار گرفته باشد، همان ویژگی ناپایداری را تداعی خواهد کرد. مربع بی حرکتی، صراحت، صداقت، و نی زرنگ قرمز را تداعی می کند. مربع حالت «واحد» دارد و در هنرهای کاربردی و گرافیک به طور فراوان به کار می آید و در ترکیب بندی های بصری به سهولت با دیگر عناصر بصری مجموعه هماهنگ می شود. صفحه آرا در صفحه آرایی مجله و کاتالوگ و بروشور، آسان تر از هر شکل دیگری برای ارائه تصاویر و ریز نقش ها می تواند از مربع استفاده کند و طراحان در گریدهای واحد بندی شده ترجیح می دهند که واحد ها مربع باشند. طراحان گرافیک و معماران داخلی در طراحی غرفه های نمایشگاهی و فضاهای داخلی نیز غالبا از شبکه های مدولاری استفاده می کنند که واحدهای آن مربع است.
دایره سطحی است که مرکزیت دارد و به سمت درون توجه دارد و در تمام وضعیت ها حالتی متعادل را تداعی می کند. بی انتهایی و مفهوم بی نهایت و نور و گرما و نیز معنویت و رنگ آبی را تداعی می کند و حسی از محفوظ بودن را می رساند.
منظور از سه شکل اصلی شکل هایی است که با ترکیب آنها می توان تصویر تمام شکل های موجود در طبیعت یا در ذهن بشر را ساخت. هر یک از شکل های اصلی جهتی ویژه خود دارد:
مربع وقتی در حالت طبیعی و معمول خود به موازات کادر قرار گرفته باشد، جهت افقی و عمودی دارد. مثلث دارای جهت مایل و دایره جهت دورانی دارد. هر یک از این جهات تداعی کننده معانی ویژه ای است که در به وجود آوردن پیام های بصری بسیار مفید است. ترکیب جهت افقی و عمودی – که آن را ترکیب بندی صلیبی هم می نامند- برای انسان مهمترین مرجع برای حفظ تعادل و تحرک است و نه فقط در آثار گرافیک و تصویر، بلکه در طراحی و ساخت اشیاء و ساختمان ها و معماری نیز به کار گرفته می شود.
جهت مایل با مفهوم تعادل رابطه معکوس دارد و مفهموم بی تعادلی را می رساند و بی ثبات ترین و در نتیجه پرتحرک ترین نیروی جهت دار بصری می باشد و در تصاویر، وجود چنین جهتی چشم را بیش از جهت های عمود به خود جلب می کند. معنا و حالت آن پویا، ناآرام و تا حدودی تهدید کننده است.
جهت ها در ترکیب بندی های بصری، برای دستیابی به تاثیری خاص، ابزار مناسبی هستند و علاوه بر این، رنگ و بافت و شکل سطح، در بیان بصری آن تاثیر بسیاری دارد.
در آثار گرافیک، ممکن است از سطوح مستوی استفاده شود که به صورت یکپارچه رنگی را به خود اختصاص داده باشند یا بافتی در این سطوح مستوی به کار رفته باشد یا سطوح غیر مستوی به کار گرفته شوند. سطوح غیر مستوی ممکن است منظم باشند، مانند کره یا نیم کره یا مخروط، یا غیر منظم مانند پارچه چین خورده یا کاغذ مچاله شده.
سطح، مانند نقطه و خط، عنصر تصویری بدون عمق است و به صورت مثبت و منفی درک می شود. سطح مثبت به احجام و اشیائی وابسته است که دارای واقعیت سه بندی هستند و سطح منفی در فاصله میان دو یا چند حجم یا در بین اشیاء سه بعدی قرار دارد. سطوح سفید بین سطوح سیاه رنگ مثبت در آرم ها سطح منفی به حساب می آیند و به همین ترتیب، در دیگر آثار گرافیک سطوحی که در فواصل سطوح مثبت قرار گرفته اند سطح منفی می باشند. عکس نگاتیو در عکاسی را، یعنی عکسی را که معکوس چاپ شده باشد، نیز می توان سطح منفی به حساب آورد.
اما چون ارزش سطح مثبت و سطح منفی از نظر بصری تفاوتی ندارد، وصف سطحی خاص با واژه مثبت و منفی در نتیجه کلی اثر گرافیک تغییری ایجاد نمی کند وغرض از ذکر آن اشنایی با این اصطلاحات می باشد.
همراه با زیوانیتار
زیبایی برای همیشه